İnsan yaşamı için en önemli maddeler arasında yer alan su, doğada çeşitli hallerde bulunabilmektedir. Sahip oldukları özellikler doğrultusunda sular çeşitli sınıflandırmalara tabi tutulmaktadır. Yumuşak su ve sert su ayrımı da bu doğrultuda ortaya çıkmaktadır. Suyun sert olması, kullanıldığı alanlarda çeşitli olumsuzlukların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Su sertliği tesisat sistemlerinde akışın tıkanmasına ve zaman içerisinde tesisatın tamamen kullanılamaz hale gelmesine yol açmaktadır. Ayrıca musluktan akan suyun sert olması durumunda yüzeylerde leke kalması da söz konusudur. Öyle ki sert su ile ne kadar temizlik yapılırsa yapılsın, yine de iz kalmaktadır. Buhar kazanlarında ya da ısı kazanlarında su sertliği sorununun görülmesi ise kazan iç yüzeyinde tabaka oluşmasına neden olmaktadır. Kazan içinde oluşan bu tabaka, kazanda ısınma sorunlarının ortaya çıkması ve ısı akışının engellenmesi gibi bir dizi problemi de beraberinde getirmektedir. Bu durum zamanla hem verimsiz hale gelmesinde hem de daha yüksek enerji tüketimi yapmasına kapı aralamaktadır. Su sertliği genel olarak kalıcı sertlik ve geçici sertlik olmak üzere iki başlıkta incelenmektedir.
Yukarıda bahsedilen sorunlarla karşılaşmamak adına, suyun sert olduğu durumlarda yumuşatma işlemlerine başvurulmalıdır. Bunun için de suyun sertlik düzeyinin ölçülmesi gereklidir. Bunun için geleneksel olarak sabun testi kullanılmaktadır. Çok kullanışlı bir yöntem olmasa da endüstriyel alanlarda kullanılan buhar kazanlarında ya da diğer tesisat sistemlerinde bu yöntem ile ölçüm yapılabilmesi mümkündür. Suya sertlik veren kalsiyum ve magnezyum katyonlarına karşın, köpürünceye kadar ayarlı sabun çözeltisinin kullanılması mantığına dayanan bu testte, sabunun köpürdüğü noktadaki değer sertlik derecesi olarak kabul edilmektedir. Ancak günümüzde su sertliği ölçümü için kullanılan çeşitli teknik aletler de kullanılmaya başlamıştır. Özellikle su sertliğinin tam olarak ölçülmesi gereken alanlarda, hassas ölçüm aletlerinden yararlanılmaktadır.
Su Sertliği Nedir?
Su sertliği esasında teknik bir kavramdır. Ancak kolay anlaşılabilmesi için kalsiyum ve magnezyum bakımından zengin olan suların bu şekilde anıldığını belirtmek gereklidir. Normal şartlarda, doğada bulunan sular ortaya çıktıklarında havadaki karbondioksit ile birleşerek asidik bir özellik kazanmaktadır. Bu suları daha sonra magnezyum ve kalsiyum barındıran tuzlarla temas etmesiyle birlikte, tuzlar çözünerek suya dahil olmaktadır. Bu da suyun sertleşmesi olarak tanımlanmaktadır. Suyun içerisindeki kalsiyum ve magnezyumun arttığı ölçüde, su sertliği de artış göstermektedir. Suyun sertlik derecesini ifade etmek için İngiliz Sertlik Derecesi, Fransız Sertlik Derecesi ve Alman Sertlik Derecesi gibi çeşitli derecelendirmeler söz konusudur. Her derecelendirme sisteminde, suyun sertliği farklı formüller kullanılarak belirlenmektedir. Bunlar içerisinde Fransız formülü tüm dünyada daha yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Ayrıca ilginizi çekebilir: Buhar Kazanı Çalışma Prensibi
Su Sertliği Ölçüm Cihazları
Kazanlar ve tesisat sistemler başta olmak üzere su sertliğinin çeşitli alanlarda yarattığı olumsuzlukları engelleyebilmek adına, su sertliğini kolayca ölçen hassas cihazlar geliştirilmiştir. Tamamen otomatik ölçüm yapan bu cihazlar, klasik ölçüm tekniklerine kıyasla daha hassas ölçüm yapabilmektedir. Kolorimetri olarak da adlandırılan su sertliği ölçüm cihazları, üzerinde bulunan LCD ekran sayesinde her an sertliğin takip edilebilmesine olanak tanımaktadır. Tesisata ya da kazana sert su kaçağı olduğunda alarm verme özelliğine de sahip olan su sertliği ölçüm cihazları, kullanıldığı alanlarda bir anlık su sertliğine bile maruz kalınmasına izin vermemektedir. Hem kısa süreli hem de uzun süreli kayıt yapabilmek için belleğe sahip olan bu cihazlar, elde edilen verilerin kolayca başka ortamlara aktarılmasına da olanak tanımaktadır. Kartuşlarının kolayca değiştirilebilmesinden dolayı, kesintisiz kayıt yapabilmek mümkündür.
Ayrıca ilginizi çekebilir: Enerji Verimliliği Nedir? Enerji Verimliliğini Arttırmak İçin Neler Yapılabilir?